عسل نما دنیای عسل
هر چند رشد روز افزون تعداد زنبورداران باعث افزایش تولید شده اما ورود افراد نا آشنا به امور تولید عسل با دید تجاری صرف از معضلات اصلی تولید عسل است که عسل اردبیل و سبلان را قربانی کرده و سبب ترغیب مسافران به مصرف عسل دیگر شهرها شده است.
نویسنده: نازآفرین درخشانی پور
به گزارش”عسل نما” در حالی که بر اساس آخرین سرشماری های انجام شده بیش از ۲۷۰ هزار کلنی زنبور‌عسل در استان اردبیل وجود دارد که اقدام به تولید عسل طبیعی می‌کنند، این روزها بحث عرضه تولید عسل تقلبی در اردبیل که از کنار جاده ها حتی به داخل برخی مغازه های نیز راه یافته است، بازار داخلی و خارجی این محصول را با مشکلات عدیده مواجه کرده است.
در حال حاضر در اروپا و آمریکا فرهنگ زنبور داری در بین باغداران گسترش مناسبی داشته است و این گسترش تا حدی مدیون دستاوردهای جدید علمی دانشمندان مبنی بر تاثیر مثبت زنبورها در افزایش تولید محصولات زراعی و باغی است که نه تنها توسط تحقیقات میدانی ثابت شده بلکه کشاورزان نیز این افزایش را چه از لحاظ کمی و چه از لحاظ کیفی توسط خود کشاورزان درک شده است و شاید این خود عاملی تقاضای رو به گسترش تولید کنندگان بر استقرار تعداد بیشتری از کلنی ها و کندوهای زنبور در باغات خود باشند و حتی در برخی از ایلات آمریکا باغداران (به خصوص در باغ های سیب، توت فرنگی و مرکبات)به ازای هر ماه استقرار یک کندوی عسل در باغات خود مجبور به پرداخت هزینه ای برابر دو تا چهار دلار به کلونی دران هستند ، این درحالی است که در داخل کشور متاسفانه زنبور داران باید برای بهار و پاییز کندوهای خود به اجاره باغات بپردازند و یا حتی در مراتع برای تردد و استقرا کندو از امکانات مناسبی برخوردار نیستند و یا شاید یکی از سرمنشاء های اصلی عدم گرایش به این شغل و یا یکی از عوامل اصلی تلاش برای تولید درآمد بیشتر با حداقل هزینه همین بالا بودن ریسک تولید ، بالا بودن هزینه نگهداری کندوها و همچنین پایین بودن درآمد ناشی از فروش عسل برای تولید کنند گان است. از جمله این راه کار ها که این روزها منجر به بروز مشکلاتی در استان اردبیل شده است، تولد و عرضه عسل تقلبی و پایین آمدن کیفیت محصولات عرضه شده به مردمی است که در سفر به اردبیل می خواهند با سوغاتی شیرین از این استان به خانه برگردند.
ورود افراد ناآشنا به عرصه تولید
بیش از ۱۰۰ هزار هکتار باغات میوه، کلزا، یونجه و اسپرس در استان اردبیل وجود دارد که با بهره‌برداری از آنها زمینه برای توسعه از کندوهای عسل و کلنی‌های موجود در استان فراهم می شود و همچنین بهره وری این مراتع و باغات نیز به علت تسهیل در گرده افشانی توسط زنبورهای عسل افزایش خواهد یافت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل با بیان مطلب فوق و با اشاره به اینکه بر اساس آخرین سرشماری های انجام شده بیش از ۲۷۰ هزار کلنی زنبور‌عسل در استان اردبیل وجود دارد که اقدام به تولید عسل طبیعی می‌کنند، گفت: هر چند رشد روز افزون تعداد زنبورداران باعث افزایش تولید خواهد شد اما ورود افراد نا آشنا به امور تولید عسل با دید تجاری صرف از معضلات اصلی تولید عسل است که عسل سبلان را قربانی کرده و سبب ترغیب مسافران به مصرف عسل دیگر شهرها شده است.
وی با تایید این مطلب که برند« عسل سبلان» قربانی وجود عسلهای تقلبی و غیر استاندارد شده است وجود شبکه توزیعی غیر اصولی در اردبیل را عامل اصلی تهدید عسل استان دانست و ادامه داد: استان اردبیل با دارا بودن زیرساختهای طبیعی برای زنبورداری و تولید عسل طبیعی می تواند به قطب تولید عسل کشور تبدیل شود، اما برای دستیابی به این مهم تاکنون بسترهای لازم و سرمایه گذاریهای مطلوب صورت نگرفته و تولیدات این محصول هنوز به صورت علمی دنبال نمی شود.
این مسئول با بیان اینکه تولید عسل با کیفیت بالا می تواند در اشتغالزایی استان تاثیر مثبتی داشته باشد، تصریح کرد: عسل به دلیل مغذی بودن و کاربردهای درمانی همواره مورد توجه گردشگران و مسافران بوده است و باید ازاین پتانسیل به نحو مطلوب استفاده کردزیرا عسل سبلان در سطح کشور شناخته شده است و از تقاضای مناسبی در بازارهای سطح کشور برخوردار است و می توان باراه اندازی واحدهای تولیدی کارآمد و تولید علمی و استاندارد این محصول علاوه بر اشتغالزایی در جهت گسترش صادرات آن نیز اقدام کرد.
کاهش رغبت مصرف کنندگان
کارشناسان زنبورداری معتقدند وجود عسلهای تقلبی در بازار آفتی برای صنعت عسل و زنبورداری استان است و اگر برخورد قاطع با متخلفان در تولید عسل در دستور کار مسئولان جهاد کشاورزی، اداره میراث فرهنگی و اتحادیه زنبور داران قرار گیرد و از چنین آفتی جلوگیری کرده و صنعت تولید عسل در استان را تقویت و منجر به صادرات عسل باکیفیت سبلان شوند.
برخی زا تولید کنندگان قدیمی عسل نیز معتقدند استفاده از شکر و ترکیبات شیمیایی برای تولید و رنگ دهی به عسل سبلان یکی آفت ها و از عوامل افت کیفیت عسل اردبیل است و تولید کنندگان به جای استفاده از روشهای طبیعی از شکر برای تولید بیشتر عسل و ترکیبات شیمیایی برای رنگ دهی به عسل استفاده می کنند که موجبات نارضایتی مصرف کنندگان را در بر دارد.
ضرورت رتبه بندی تولیدکنندگان
در عین حال بسیاری از تولید کنندگان این محصول نیز افزایش کندوها در این استان را یکی از علل پایین بودن کیفیت عسل عنوان می کنند و معتقدند تعداد زنبورداران نسبت به سالهای قبل افزایش یافته و عملا ظرفیت طبیعت اردبیل کشش غذایی زنبورها را ندارد.
یکی از فروشندگان عسل در اردبیل نیز با اشاره به افزایش تعداد تولید کنندگان عسل استان، از بین رفتن گلهای طبیعی و وحشی با دخالت انسان را عامل اجبار زنبورداران به استفاده از شکر به جای گلهای طبیعی دانست که به نظر اینکار اصلی ترین دلیل افت کیفیت هست، وی تصریح کرد: علاوه بر از بین رفتن گلهای طبیعی و وحشی ، افزایش قیمت مواد مورد استفاده در تولید عسل را از دیگر دلائل افزایش قیمت و کاهش کیفیت عسل سبلان است که سبب شده ،تولیدکنندگان برای فروش بیشتر کیفیت را فدا کنند تا قیمت عسل بالا نرود.
احمد سرابی با انتقاد از عدم حمایت از زنبورداران و تولید کنندگان عسل استان ادامه داد: قبلا سازمان جهادکشاورزی تسهیلاتی با درصد پایین در اختیار تولید کنندگان قرار می داد و همچنین به توزیع شکرهای بهاری و پاییزی با قیمت یارانه ای اقدام می کرد اما اکنون این حمایتها صورت نمی گیرد و اتحادیه زنبورداران نیز در پیگیری امور صنفی تولیدکنندگان و زنبورداران اعم از دریافت تسهیلات و خدمات دامپزشکی کوتاهی می کند.
وی عمده ترین مشکل زنبورداران و فروشندگان عسل را عدم درجه بندی عسل تولید کنندگان بر حسب ملاکهای تعیین شده عنوان کرد و گفت: عسلهای تولیدی باید بر حسب کیفیت عسل درجه بندی و بر طبق این درجه بندی قیمت گذاری شود تا تبعیض مثبتی بین زنبورداران ایجاد شود که چنین کاری موجب افزایش رقابت در بین تولید کنندگان و افزایش کیفیت عسل می شود.
عسل اردبیل استاندارد است
اما از دیگر سو مدیر کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان اردبیل با رد ادعای استاندارد نبودن عسل تولید استان اعلام کرد: تمامی واحدهای تولیدی عسل در استان اردبیل گواهی استاندارد دریافت کرده اند. و اینکه برخی عدم رعایت استاندارد و نبود نظارت بر تولید این محصول را دلیل افت کیفی و یکی از دلایل کاهش بازار عسل سبلان در کشور می دانند، به هیچ وجه درست نیست.
هاشم علایی با اشاره به اینکه عسل مشمول تمامی قوانین استاندارد است که در واحدهای تولیدی اردبیل این قوانین به شدت کنترل شده و مورد استفاده قرار می گیرد، گفت : تنها برخی عسل فروشی های کنار جاده ها اقدام به فروش عسل های تقلبی می کنند و در ماه های اخیر چندین بار به صورت رندوم عسل های فروخته شده توسط فروشنده های غیر مجاز را مورد آزمایش قرار داده ایم که پس از مشخص شدن عدم رعایت استاندارد توسط تولید کنندگان و عرضه کنندگان مذکور به سازمان های نظارتی گزارش شده است.
علایی در مورد عدم برخورد با فروشندگان متخلف اضافه کرد: اداره استاندارد وظیفه ای در قبال برخورد با فروشندگان متخلف ندارد و تنها می تواند معیارهای استاندارد عسل را در واحدهای تولیدی کنترل کند.
صورت مساله را پاک نکنید
اما در حالی که مدیر استاندراد و تحقیقات صنعتی استان اردبیل بر سلامت محصولات تولیدی تاکید دارد مدیرکل تعزیرات حکومتی استان اردبیل اعلام کرد «عسل‌فروشان تقلبی در حاشیه جاده‌ها و ورودی برخی از شهرهای استان اردبیل با فروش عسلهای تقلبی با رنگ‌های شیمیایی مختلف، با جان مردم بازی می‌کنند.»
وی عرضه عسل تقلبی آن هم در جلوی دیدگان همه دستگاه‌های نظارتی و کنترلی را سبب نارضایتی مسافران و حتی شهروندان استان دانست و گفت پ: غلب این عسل‌فروشی‌ها از رنگ‌های صنعتی در عرضه عسلهای الوان استفاده می‌کنند که ضرورت دارد دانشگاه علوم پزشکی و سازمان صنعت، معدن و تجارت به صورت جدی و قانونی پیگیر این موضوع باشند زیرا تنوع شیشه‌ها و رنگ عسلهای عرضه شده عیر استادندارد دو عامل اصلی حذب مشتری و نارضایتی خریداران از عسل عرضه شده در استان است.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان اردبیل با بیان اینکه با ابزارهای قانونی و اطلاع‌رسانی به مردم و مسافران می‌توان به رونق کسب و کار بازار افراد شیاد و متقلب پایان داد مبادا حیات سالم مردم به خطر بیفتد خاطرنشان کرد: بهترین تدبیر در این زمینه اطلاع‌رسانی به موقع، برخورد صحیح و جمع‌آوری واحدهای بدون مجوز و صلاحیت‌دار است تا بند و بساط تولید و عرضه عسل تقلبی و غیر‌بهداشتی گرفته شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل نیز با بیان اینکه۵۰ درصد شیشه‌های در معرض دید عسل‌فروشی‌های کنار جاده‌ها خالی است گفت: طبق بررسی‌هایی انجام شده، عسلهای عرضه شده بدون برچسب بهداشت، تقلبی محسوب شده و باید نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام کرد.
با خلاء قانونی، نمی توان کاری کرد
مدیر صنعت و معدن استان اردبیل هم ناتوانی از جلوگیری و مقابله با عرضه عسل تقلبی در جاده‌ها را مانعی بزرگ برای تولید کنندگان عسل اعلام کرد و گفت: متاسفانه محمل قانونی که بر اساس آن بتوانیم از این کار جلوگیری کنیم وجود ندارد و با خلاءهای موجود نمی‌توان کاری از پیش برد.
سید حامد عاملی نیز با بیان یانکه در زمینه مقابله با تولید و عرضه عسل تقلبی چندین سال است به دنبال متولی این امر هستیم اما در نهایت ارگانی بی‌ربط را معرفی می‌کنند که آن نهاد هم هیچ مسئولیتی در مقابله با ورود عسلهای تقلبی ندارد، ادامه داد: نمی‌توان این امر واجب را بی‌صاحب رها کرد، مسئولان مربوطه از جمله بهداشت محیط، علوم پزشکی، انجمن ملی عسل، دامپزشکی و… باید وارد عمل شده و متولی این امر را معرفی کنند در غیر این صورت عسلهای تقلبی بازار را گرفته و جایی برای رقابت و تولید عسلهای کیفی وجود نخواهد داشت.
عاملی در ادامه سخنان خود زنبورداری را یکی از اولویت‌ها و مزیت‌های استان اعلام کرد و گفت: اردبیل در صنایع و تولیدات کشاورزی پیشگام دیگر استان‌هاست و در تولید عسل نیز این استان شهره و جایگاه خاصی دارد،ایجاد انجمن ملی زنبورداران به ریاست استان اردبیل را به فال نیک گرفت و افزود: حضور بخش خصوصی و تشکل‌های این بخش را در توسعه استان اردبیل غنیمت می‌شماریم و هر قدر بخش خصوصی به طور عملی و جدی وارد کار شود بهتر می‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم، زیرا بخش خصوصی خود می‌تواند تولید را در قالب‌های مختلف ساماندهی کرده و به گسترش آن کمک کند.
